Aylıq icmal
2022-ci ilin avqust ayında Respublikanın yerli və tranzit çaylarında mövcud vəziyyət və Kür çayının aşağı axınında duzluluğun dəyişməsi
Avqust ayında hava şəraitinin uzunmüddət yağmursuz və quraq keçməsi eyni zamanda su səthində buxarlanmanın artması ilə əlaqədar çaylarda sululuq normadan aşağı olmuşdur. Lakin avqustun 8-də yağan intensiv leysan yağışlar nəticəsində Kiçik Qafqazın ərazisindən axan 2 çaydan (Dəstəfürçay və Gəncəçay) qısamüddətli sel keçmişdir (2021-ci ildə isə bir sel hadisəsi qeydə alınmışdır).
Ay ərzində Balakən-Şəki bölgəsinə düşən yağıntının miqdarı normanın 3-54%-ni (2021-ci ildə 9-21%-ni), Oğuz-Qəbələ bölgəsində 8-19%-ni (2021-ci ildə 2-4%-ni), Quba-Xaçmaz bölgəsində 12-22%-ni (2021-ci ildə 18-20%-ni), Daşkəsən-Gədəbəy bölgəsində 46-71%-ni (2021-ci ildə 14-22%-ni), Lənkəran-Astara bölgəsində 3-10%-ni (2021-ci ildə 3%-ni) təşkil etmişdir.
Havanın orta aylıq temperaturu Balakən-Şəki bölgəsində normadan 3,60 yuxarı ( 2021-ci ildə 4,90 yuxarı), Oğuz-Qəbələ bölgəsində 3,90 yuxarı (2021-ci ildə 5,90 yuxarı), Quba-Xaçmaz bölgəsində 3,30 yuxarı (2021-ci ildə 4,80 yuxarı), Daşkəsən-Gədəbəy bölgəsində 2,70 yuxarı (2021-ci ildə 4,30 yuxarı), Lənkəran-Astara bölgəsində 2,00 yuxarı (2021-ci ildə 3,30 yuxarı) olmuşdur.
Respublika çaylarında sululuğun dəyişməsi
Ay ərzində Böyük Qafqazın ərazisindən axan Balakənçayda sululuq normadan 26%, Vəlvələçayda 4% çox, Talaçay, Kişçay və Kürmükçay çaylarında normadan orta hesabla 15%, Dəmiraparançayda isə 41% az olmuşdur. 2021-ci il ilə müqayisədə Balakənçayda sululuq normadan 16% çox, Talaçay, Kişçay və Kürmükçay çaylarında normadan orta hesabla 30%, Dəmiraparançayda 57% az, Vəlvələçayda isə normaya yaxın olmuşdur.
Kiçik Qafqazın ərazisindən axan Kürəkçayda sululuq normadan 60% az, Zəyəmçayda isə normaya yaxın olmuşdur. 2021-ci il ilə müqayisədə Zəyəmçayda sululuq normadan 30%, Kürəkçayda isə 71% az olmuşdur.
Lənkəran-Astara bölgəsindən axan Lənkərançayda sululuq normadan 14 %, Viləşçayda isə 22 % az olmuşdur. 2021-ci il ilə müqayisədə Lənkərançayda sululuq normadan 44 % az, Viləşçayda isə 73 % çox olmuşdur.
Tranzit çaylarda sululuğun dəyişməsi
Kür çayının Qıraqkəsəmən məntəqəsində ay ərzində suyun səviyyəsində 2 sm azalma müşahidə olunmuşdur. Orta aylıq su sərfi 115 m3/s olmaqla normanın 91 %-ni təşkil edərək 2021-ci ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə 34 % çoxdur.
Avqust ayında gündəlik orta su sərfinin 2021-ci il və çoxillik norma ilə müqayisəsi aşağıdakı qrafikdə verilmişdir.
Qanıx çayının Cəlayir məntəqəsində ay ərzində suyun səviyyəsində 21 sm azalma müşahidə olmuşdur. Orta aylıq su sərfi 13,2 m3/s olmaqla normanın 17 %-ni təşkil edərək 2021-ci ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə 51 % az olmuşdur.
Avqust ayında gündəlik orta su sərfinin 2021-ci il və çoxillik norma ilə müqayisəsi aşağıdakı qrafikdə verilmişdir.
Kür çayının aşağı axınında səviyyənin dəyişməsi
Kür-Surra məntəqəsində ay ərzində suyun səviyyəsi 10 sm artaraq orta aylıq su sərfi 130 m3/san olmuş və bu da aylıq normanın 36 %-ni təşkil etmişdir (2021-ci ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə 26% çox olmuşdur). Avqust ayında gündəlik orta səviyyənin 2021-ci il ilə müqayisəsi aşağıdakı qrafikdə verilmişdir.
Kür-Şirvan məntəqəsində ay ərzində suyun səviyyəsi 13 sm artaraq orta səviyyə 153 sm təşkil edərək 2021-ci ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə 26 sm çox olmuşdur. Avqust ayında gündəlik orta səviyyənin 2021-ci il ilə müqayisəsi aşağıdakı qrafikdə verilmişdir.
Kür-Bankə məntəqəsində ay ərzində suyun səviyyəsi 11 sm azalaraq orta səviyyə 97 sm təşkil edərək 2021-ci ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə 23 sm az olmuşdur. 2021-ci ildə səviyyənin yuxarı olması Xəzər dənizinin səviyyəsinin bu il ilə müqayisədə 30 sm çox olması, ayrı-ayrı günlərdə şimal-şərq küləklərinin əsməsi və dəniz suyunun Kürə daxil olması nəticəsində əks axının baş verməsi ilə əlaqədar olmuşdur. Orta aylıq su sərfi 28,3 m3/san olmuşdur. Avqust ayında gündəlik orta səviyyənin 2021-ci il ilə müqayisəsi aşağıdakı qrafikdə verilmişdir.
Kür çayının aşağı axınında duzluluğun dəyişməsi
Avqust ayında Kür çayının aşağı axınında suyun səviyyəsi keçən il ilə müqayisədə 30-40 sm çox, sululuq isə 26-53 % çox olmuşdur. Çayda orta duzluluq 0,7 q/l, 2021-ci ildə isə 7,3 q/l təşkil etmişdir.
Mingəçevir su anbarından buraxılan suyun həcminin keçən il ilə müqayisədə 40% çox olması ilə əlaqədar Kürün aşağı axınında sululuq keçən il ilə müqayisədə çox olmuşdur.
Avqust ayında Kür çayının Bankə məntəqəsində gündəlik suyun duzluluğunun 2021-ci il ilə müqayisəsi aşağıdakı qrafikdə verilmişdir.
Ay ərzində Balakən-Şəki bölgəsinə düşən yağıntının miqdarı normanın 3-54%-ni (2021-ci ildə 9-21%-ni), Oğuz-Qəbələ bölgəsində 8-19%-ni (2021-ci ildə 2-4%-ni), Quba-Xaçmaz bölgəsində 12-22%-ni (2021-ci ildə 18-20%-ni), Daşkəsən-Gədəbəy bölgəsində 46-71%-ni (2021-ci ildə 14-22%-ni), Lənkəran-Astara bölgəsində 3-10%-ni (2021-ci ildə 3%-ni) təşkil etmişdir.
Havanın orta aylıq temperaturu Balakən-Şəki bölgəsində normadan 3,60 yuxarı ( 2021-ci ildə 4,90 yuxarı), Oğuz-Qəbələ bölgəsində 3,90 yuxarı (2021-ci ildə 5,90 yuxarı), Quba-Xaçmaz bölgəsində 3,30 yuxarı (2021-ci ildə 4,80 yuxarı), Daşkəsən-Gədəbəy bölgəsində 2,70 yuxarı (2021-ci ildə 4,30 yuxarı), Lənkəran-Astara bölgəsində 2,00 yuxarı (2021-ci ildə 3,30 yuxarı) olmuşdur.
Respublika çaylarında sululuğun dəyişməsi
Ay ərzində Böyük Qafqazın ərazisindən axan Balakənçayda sululuq normadan 26%, Vəlvələçayda 4% çox, Talaçay, Kişçay və Kürmükçay çaylarında normadan orta hesabla 15%, Dəmiraparançayda isə 41% az olmuşdur. 2021-ci il ilə müqayisədə Balakənçayda sululuq normadan 16% çox, Talaçay, Kişçay və Kürmükçay çaylarında normadan orta hesabla 30%, Dəmiraparançayda 57% az, Vəlvələçayda isə normaya yaxın olmuşdur.
Kiçik Qafqazın ərazisindən axan Kürəkçayda sululuq normadan 60% az, Zəyəmçayda isə normaya yaxın olmuşdur. 2021-ci il ilə müqayisədə Zəyəmçayda sululuq normadan 30%, Kürəkçayda isə 71% az olmuşdur.
Lənkəran-Astara bölgəsindən axan Lənkərançayda sululuq normadan 14 %, Viləşçayda isə 22 % az olmuşdur. 2021-ci il ilə müqayisədə Lənkərançayda sululuq normadan 44 % az, Viləşçayda isə 73 % çox olmuşdur.
Tranzit çaylarda sululuğun dəyişməsi
Kür çayının Qıraqkəsəmən məntəqəsində ay ərzində suyun səviyyəsində 2 sm azalma müşahidə olunmuşdur. Orta aylıq su sərfi 115 m3/s olmaqla normanın 91 %-ni təşkil edərək 2021-ci ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə 34 % çoxdur.
Avqust ayında gündəlik orta su sərfinin 2021-ci il və çoxillik norma ilə müqayisəsi aşağıdakı qrafikdə verilmişdir.
Qanıx çayının Cəlayir məntəqəsində ay ərzində suyun səviyyəsində 21 sm azalma müşahidə olmuşdur. Orta aylıq su sərfi 13,2 m3/s olmaqla normanın 17 %-ni təşkil edərək 2021-ci ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə 51 % az olmuşdur.
Avqust ayında gündəlik orta su sərfinin 2021-ci il və çoxillik norma ilə müqayisəsi aşağıdakı qrafikdə verilmişdir.
Kür çayının aşağı axınında səviyyənin dəyişməsi
Kür-Surra məntəqəsində ay ərzində suyun səviyyəsi 10 sm artaraq orta aylıq su sərfi 130 m3/san olmuş və bu da aylıq normanın 36 %-ni təşkil etmişdir (2021-ci ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə 26% çox olmuşdur). Avqust ayında gündəlik orta səviyyənin 2021-ci il ilə müqayisəsi aşağıdakı qrafikdə verilmişdir.
Kür-Şirvan məntəqəsində ay ərzində suyun səviyyəsi 13 sm artaraq orta səviyyə 153 sm təşkil edərək 2021-ci ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə 26 sm çox olmuşdur. Avqust ayında gündəlik orta səviyyənin 2021-ci il ilə müqayisəsi aşağıdakı qrafikdə verilmişdir.
Kür-Bankə məntəqəsində ay ərzində suyun səviyyəsi 11 sm azalaraq orta səviyyə 97 sm təşkil edərək 2021-ci ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə 23 sm az olmuşdur. 2021-ci ildə səviyyənin yuxarı olması Xəzər dənizinin səviyyəsinin bu il ilə müqayisədə 30 sm çox olması, ayrı-ayrı günlərdə şimal-şərq küləklərinin əsməsi və dəniz suyunun Kürə daxil olması nəticəsində əks axının baş verməsi ilə əlaqədar olmuşdur. Orta aylıq su sərfi 28,3 m3/san olmuşdur. Avqust ayında gündəlik orta səviyyənin 2021-ci il ilə müqayisəsi aşağıdakı qrafikdə verilmişdir.
Kür çayının aşağı axınında duzluluğun dəyişməsi
Avqust ayında Kür çayının aşağı axınında suyun səviyyəsi keçən il ilə müqayisədə 30-40 sm çox, sululuq isə 26-53 % çox olmuşdur. Çayda orta duzluluq 0,7 q/l, 2021-ci ildə isə 7,3 q/l təşkil etmişdir.
Mingəçevir su anbarından buraxılan suyun həcminin keçən il ilə müqayisədə 40% çox olması ilə əlaqədar Kürün aşağı axınında sululuq keçən il ilə müqayisədə çox olmuşdur.
Avqust ayında Kür çayının Bankə məntəqəsində gündəlik suyun duzluluğunun 2021-ci il ilə müqayisəsi aşağıdakı qrafikdə verilmişdir.
