Aylıq icmal

Dekabr ayında çaylarda adətən azsulu dövr müşahidə olunur. Dağlıq ərazilərə yağıntının qar şəklində yağması və havanın temperaturunun mənfi olması nəticəsində çayların sahili buz bağlayır və hətta bəzi ərazilərdə sahilin tam olaraq buzla örtülməsi baş verir.

 Lakin son illər iqlim dəyişmələri fonunda qış fəslində temperaturun artması nəticəsində Böyük və Kiçik Qafqazın dağlıq ərazilərində şaxtalı günlərin sayının azalması baş verir ki, bu da müəyyən yüksəkliklərə qədər ərazilərə yağan qarın əriməsinə səbəb olur.

 Böyük və Kiçik Qafqaz ərazisində mənfi temperatur müşahidə olunan günlərin sayı dağlıq ərazilərdə 10-12 gündən 7-9 günə, dağətəyi ərazilərdə 7-9 gündən 5-7 günə qədər azalmışdır.

 Ay ərzində Balakən-Şəki bölgəsində yağıntının miqdarı normanın 8-25 %-ni (2020-ci ildə 81-97%-ni), Oğuz-Qəbələ bölgəsində 40-52%-ni (2020-ci ildə 102-163 %-ni), Quba-Xaçmaz bölgəsində 162-201%-ni (2020-ci ildə 63-186%-ni), Daşkəsən-Gədəbəy bölgəsində 63%-ni (2020-ci ildə 108-115 %-ni), Lənkəran-Astara bölgəsində 46-62%-ni (2020-ci ildə 108-114%-ni), Naxçıvan MR ərazisində isə 39-93%-ni (2020-ci ildə 92-152%-ni) təşkil etmişdir.

 Ay ərzində Balakən-Şəki bölgəsində havanın orta aylıq temperaturu normadan 2,3-2,60 yuxarı (2020-ci ildə 0,5-1,40 aşağı), Oğuz-Qəbələ bölgəsində 2,7-2,90 yuxarı (2020-ci ildə 0,20 aşağı), Quba-Xaçmaz bölgəsində 2,2-3,00 yuxarı (2020-ci ildə 0,6-1,10 yuxarı), Daşkəsən-Gədəbəy bölgəsində 1,7-4,60 yuxarı (2020-ci ildə 0,10 aşağı), Lənkəran-Astara bölgəsində 1,8-3,0 0 yuxarı (2020-ci ildə 0,8-2,40 aşağı), Naxçıvan MR ərazisində isə 0,10 aşağı (2020-ci ildə 0,2 0 yuxarı) olmuşdur.

 Ay ərzində Respublika çaylarının sululuğunda əsasən mühüm dəyişiklik müşahidə olunmamışdır.

Böyük Qafqazın ərazisindən axan (Balakənçay, Talaçay, Kürmükçay, Kişçay, Dəmiraparançay, Girdımançay, Vəlvələçay) çaylarda sululuq normadan 29 % çox olmaqla 2020-ci ilə yaxın olmuşdur.

 Kiçik Qafqazın ərazisindən axan (Zəyəmçay, Gəncəçay, Kürəkçay) çaylarda sululuq normadan 33 % az, 2020-ci il ilə müqayisədə isə 25% az olmuşdur.

 Lənkəran-Astara bölgəsindən axan (Lənkərançay, Viləşçay) çaylarda sululuq normadan 38 % az, 2020-ci il ilə müqayisədə isə 34% az olmuşdur.

 Kür çayının Qıraqkəsəmən məntəqəsində ay ərzində suyun səviyyəsində 7 sm azalma müşahidə olunmuşdur. Orta aylıq su sərfi 153 m³/s olmaqla normanın 90 %-ni təşkil edərək 2020-ci ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə 47 % çox olmuşdur.

 Dekabr ayında Kür çayının Qıraqkəsəmən məntəqəsində gündəlik orta su sərfinin 2020-ci il və çoxillik norma ilə müqayisəsi aşağıdakı qrafikdə verilmişdir.

 Qanıx çayının Cəlayir məntəqəsində ay ərzində suyun səviyyəsi 1 sm artma müşahidə olunmuşdur. Orta aylıq su sərfi 42,2 m³/s olmaqla normanın 57 %-ni təşkil edərək 2020-ci ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə 10 % çox olmuşdur.
 Dekabr ayında Qanıx çayının Cəlayir məntəqəsində gündəlik orta su sərfinin 2020-ci il və çoxillik norma ilə müqayisəsi aşağıdakı qrafikdə verilmişdir.


Kür çayının aşağı axınında səviyyənin dəyişməsi
Kür-Surra məntəqəsində ay ərzində suyun səviyyəsi 57 sm artaraq orta səviyyə 309 sm təşkil edərək 2020-ci ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə 9 sm aşağı olmuşdur. Dekabr ayında gündəlik orta səviyyənin 2020-ci il ilə müqayisəsi aşağıdakı qrafikdə verilmişdir.


Kür-Şirvan məntəqəsində ay ərzində suyun səviyyəsi 48 sm artaraq orta səviyyə 120 sm təşkil edərək 2020-ci ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə 42 sm aşağı olmuşdur. Dekabr ayında gündəlik orta səviyyənin 2020-ci il ilə müqayisəsi aşağıdakı qrafikdə verilmişdir.


Kür-Bankə məntəqəsində ay ərzində suyun səviyyəsi 4 sm artaraq orta səviyyə 109 sm təşkil edərək 2020-ci ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə 23 sm aşağı olmuşdur. Dekabr ayında gündəlik orta səviyyənin 2020-ci il ilə müqayisəsi aşağıdakı qrafikdə verilmişdir.


 Kür çayının aşağı axınında duzluluğun dəyişməsi
 Xəzər dənizinin səviyyəsinin azalması və Kür çayında sululuğun nisbətən artması nəticəsində çayda duzluluğun miqdarı azalaraq normadan aşağı olmuşdur. Dekabr ayında orta duzluluq 0.9 q/l olmaqla, ayın 1-dən 13-dək 1,0-1,4 q/l, 14-dən 22-dək 0,8-0,9 q/l, 23-dən 29-dək isə 0,5-0,6 q/l arasında dəyişmişdir.

 Dekabr ayında Kür çayının Bankə məntəqəsində gündəlik suyun duzluluğunun dəyişməsi aşağıdakı qrafikdə verilmişdir.